«یارانه نقدی» یکی از آزمونهای سخت دولت یازدهم است. یارانه نقدی از دولت سابق اجرا شد اما وظیفه ساماندهی آن به دولت جدید واگذار شد و قطعا ساماندهی و شناسایی افراد متمول از نیازمندان کار بس دشوار است. دولت یازدهم در 18 ماهی که بر سر کار آمده تصمیم گرفته قبل از هر اقدامی اطلاعات اقتصادی خانوارها را کامل کند. این بهترین و مهمترین اقدام دولت تا اینجای کار بوده است. برای اینکه دولت به قانون عمل کند و یارانه نقدی پردرآمدها را حذف کند باید اطلاعات اقتصادی خانوارها را افزایش دهد و گرنه درصد خطای اینکار زیاد خواهد بود. البته وزارت رفاه مدتی است این کار را کرده و با وجود سخت بودن این اقدام موفق شده تا حدودی درصدی از پردرآمدها را شناسایی کند. با این وجود اقدامات برخی از مسوولان قابل نقد است و سوالات و ابهاماتی را به وجود آورده است که در اینجا آنها را مطرح میکنیم.
1. سخنان متناقض مسوولان در مورد هدفمندی موجب سردرگمی مردم میشود. سال گذشته حدود 200 هزار نفر از دریافت یارانه نقدی محروم شدند اما چند ماه بعد مسوولان این خبر را رسانهای کردند. تازه سخنگوی دولت بارها آن را تکذیب کرده بود. اینگونه اقدامات آیا موجب به وجود آمدن بیاعتمادی در مردم نمیشود؟ دولت میتواند یک سخنگوی یارانهای که بهترین فرد ربیعی وزیر رفاه است را تعیین کند تا فقط وی درباره یارانه نقدی سخن بگوید و آمار دهد تا اظهارات یارانهای متنوع و پراکنده نشود.
2. آمارها ی حذف مردم یکسان نیست. مسوولی میگوید امسال 6 میلیون نفر از دریافت یارانه محروم خواهند شد اما دیگری میگوید به اندازه جبران 6 هزار میلیارد تومان یعنی حدود 11 میلیون نفر را حذف خواهند کرد. مسوولی میگوید قبل از حذف افراد به آنها اطلاعرسانی میشود اما دیگری میگوید اطلاعرسانی نمیشود. مسوولی میگوید اصلا گروههای حذف وجود ندارد و براساس اینکه کسی عضو گروهی باشد جزو حذفشدهها نیست اما دیگری میگوید بخشنامه 5 گروه حذف ابلاغ هم شده است! این تناقضات باز هم به علت عدم ایجاد یک مرکزیت رسانهای برای اطلاعرسانی صحیح است. دولت اگر چنین اقدامی نکند عملکرد مثبت و دستاورد اقدامات خود را نمیتواند به صورت شفاف به اطلاع مردم برساند و سوءتفاهمات بسیاری به وجود خواهد آمد. اگر دولت شفاف عمل کند و سازمان هدفمندی یا وزارت رفاه به عنوان متولیان برنامههای یارانهای درباره آخرین تصمیمهای دولت «اطلاعرسانی» کنند، بسیاری از سوالهای یارانهای پرسیده نمیشود.
3. معیارهای حذف مردم از یارانه نقدی چیست؟ در فضای رسانهای اعلام شده 5 گروه شغلی از پزشکان گرفته تا اعضای هیات مدیره شرکتهای خصوصی از دریافت یارانه نقدی محروم شدند اما دولت آن را تکذیب میکند. با این وجود هنوز دولت مشخص نکرده که افراد ثروتمند بر اساس چه معیاری حذف میشوند. مثلا دولت باید اعلام کند به چه کسانی ثروتمند میگوید. آیا کسی که یک بار به خارج از کشور رفته ثروتمند محسوب میشود و یا درآمد افراد ملاک است؟ موضوع معیارهای حذف از 14 ماه پیش و از زمانی که قرار شد سقف درآمدی خانوارها اعلام شود مورد توجه قرار گرفت اما همین موضوع به مبهمترین تصمیمگیریهای دولت تبدیل شد. دولت بنا به دلایل نامعلومی نمیخواهد معیارهای حذف افراد را اعلام کند و همین موضوع در آینده موجب ایجاد مشکلات فراوانی خواهد شد. بسیاری از افراد حذفشده دلیل حذف خود را نمیدانند و اگر اشتباهی در این باره رخ داده باشد اصلا به آن اعتراض نمیکنند حتی اگر به یارانه نقدی احتیاج داشته باشند. یا اینکه خیلیها به علت عدم اطلاعرسانی صحیح نمیتوانند به حذف یارانهشان اعتراض کنند. اینها نتیجه آن عدم اعلام معیارهای حذف است. میدانیم که شناسایی و حذف پردرآمدها یکی از سختترین وظایف دولت است اما دولت میتواند با اطلاعرسانی به موقع و درست جلوی ایجاد بسیاری از ابهامات را بگیرد و برنامههای خود را راحتتر جلو ببرد. در این میان جای اطلاعرسانی و شفافسازی بسیار خالی است و امیدواریم به زودی این اتفاق رخ دهد و متولی اطلاعرسانی یارانهای معرفی شود.