شاید بتوان گفت مهمترین عاملی که موجب انحراف انقلاب و یا شکست کامل آن می شود، پیدایش انگیزه های منحرف در بین انقلابیون یا سستی آنان در دفاع از انقلاب است. اگر انقلابی بخواهد از این آسیب در امان باشد باید در برابر انحرافها و فرسایشهای درونی مقاومت کرده، اجازه فراگیر شدن آنها را ندهد. مقاومت در برابر انحرافها در برخی مقاطعِ انقلاب اسلامی صدر اسلام به صورتی ناقص و گاه تا حدی قابل قبول اتفاق افتاد. نگاهی به این مقاطع و موضع گیری انقلابیون می تواند درسی برای آنان باشد که پس از قرنها دوباره پرچم توحید را برافراشته، نظامی با آرمان جهانی رسول الله صلی الله علیه و آله تشکیل داده اند. در میان مقاطع گوناگونی که انقلاب اسلامی رسول الله صلی الله علیه و آله با آنها مواجه شد، سه مقطعِ تعیین رهبری پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله، دوران حکومت عثمان و دوران حکومت امیر المومنین علیه السلام را می توان به عنوان مقاطعی مهم، که نیازمند هوشیاری و مقاومت انقلابیون در برابر انحرافها بوده معرفی کرد.