خشم و عصبانیت به دلیل فرسوده کردن ذهن و جسم و تولید دردهای عصبی و جسمانی در اندام و جوارح افراد، باعث کوتاه شدن هر چه بیشترعمر، صدمه به خود و اطرافیان می شود. هر روز صبح که از خواب بیدار می شوم، با خودم تصمیم می گیرم که امروز هیجاناتم را بیشتر کنترل کنم، کمتر فریاد بزنم، خشم خود را بیشتر کنترل کنم، بیشتر سکوت کنم و در برابر رفتارهای اشتباه فرزند و همسرم صبورتر باشم. ساعتی از روز نگذشته که تصمیمی که شب قبل گرفته بودم، فراموش می کنم، با تکرار یک رفتار نامناسب از طرف فرزندم مثل بمب منفجرمی شوم، فریاد می زنم. احساس خشم اجازه نمی دهد، مغزمکار کند و فقط دنبال راهی هستم تا این همه هیجان منفی را تخلیه کنم.شاید بتوان گفت، هیچ چیز سریع تر از خشم، نمی تواند شما را در جو منفی قرار دهد.
خشم چیست؟
خشم یک احساس پیچیده است که به صورت جسمانی و هیجانی ابراز می شود. خشم واکنش طبیعی ارگانیسم نسبت به شرایط و موقعیت هایی است که در آن دچار ناکامی می شویم و احساس تهدید می کنیم. در این موقعیت ممکن است تصور کنیم صدمه خواهیم دید یا فردی در مورد ما دچار اشتباه شده است. این احساس می تواند یک احساس خفیف ناخوشایند یا احساس شدید عصبانیت بوجود آورد.
وقتی خشمگین می شوید
ایجاد خشم، وضعیت بدن شما را تغییر می دهد. شما نیاز پیدا می کنید تا از اطرافیان فاصله بگیرید و به طور کلی فضا ناآرام و خشن می شود. حال اگر این خشم به طور نامناسب بروز یابد، رابطه شما و اطرافیان تان خصوصاً اعضای خانواده و از همه مهمتر رابطه شما با شریک زندگی تان را به شدت مختل می کند. اما از طرف دیگر مهار کردن خشم به شما این فرصت را می دهد که این هیجان را تحت سیطره خود در آورید و تغییرات سازنده ای ایجاد می کند. وقتی خشم شما مهار شود، روابط تان رضایت بخش تر، زندگی تان سالم تر و لذت تان از روابط و زندگی بیشتر می گردد.
در ابراز خشم، هر کس براساس نوع شخصیت و تربیتی که دارد، روشی را اتخاذ می کند. برخی از روش تخلیه هیجانی(مانند فحاشی، کتک زدن، داد زدن و ...) و برخی از روش جابجایی (مثلاً خشم خود را بر کسی یا چیزی خالی نکنید که برایش خطری ندارد)... استفاده می کنند.
در ادامه برای غلبه بر هر یک از این روش های ناسالم راهکارهایی ارائه می گردد:
پیشنهاداتی برای مهار تخلیه هیجانی
- از کانون خشم تان فاصله بگیرید، درگیر آن نشوید تا اینکه آرام بگیرید، تنفس اعلام کنید.
- قول دهید که نه فیزیکی نه کلامی و نه هیجانی با خود یا دیگران بدرفتاری نکنید.
- از شیوه های فیزیکی مناسب برای رهایی از آدرنالین ترشح شده استفاده کنید مانند ورزش و پیاده روی...
- کاری کنید که تسکین یابید مثلاً حما ولرم بگیرید، موقعیتی لذت بخش را تجسم کنید، نیایش کنید و برای سرگرمی هایتان وقت بگذارید.
پیشنهاداتی برای مهار جابجایی خشم
- از کسانی که قبلاً خشم تان را به سمت آنها جابجا می کردید، فاصله بگیرید. وقتی احساس خشم می کنید در جایی بمانید یا جایی بروید که از همان ابتدا بتوانید به طرز مناسبی اجازه دهید که ترشحات آدرنالین تان فروکش کند.
- اظهارات یا اقدامات غیرمستقیم و مغرضانه تان را تشخیص دهید، صاحب رفتارتان باشید.
- به این تأثیرات (یعنی تأثیر خشم) بر روی خود و همین طور دیگران، عمیق تر توجه کنید.
- بلافاصله درباره احساس خشم تان با کسی حرف بزنید. به او بگویید که در جریان برخورد با خشم در کجا قرار گرفته اید. مثلاً اگر به قدری گیج و سردرگم هستید که نمی توانید افکارتان را روشن بیان کنید، بگویید که نیاز دارید اوضاع را سرو سامان دهید.
راهکاری برای پاسخ دادن به خشم طرف مقابل
- تعادل خود را حفظ کنید و در صورت لزوم با ترک فیزیکی صحنه از خودتان مخافظت کنید.
- احساسات، افکار یا هر خواسته ای که همسرتان ابراز می کند یا شما استنباط می کنید، تصدیق کنید.
- درباره هر ناحیه ای که مبهم به حال خود رها شده است، سوال های باز بپرسید مثل «چه می خواهید» یا «چه فکر می کنید»
- ترکیب مهارت حرف زدن و مهارت گوش دادن را در نظر داشته باشید، به طور مثال برای حل مشکلات تان با حرف زدن راهی پیدا کنید.
