در زندگی انسان امروزی برقراری ارتباط میان افراد از اهمیت به سزایی برخوردار است، چرا که ما از طریق ارتباط با دیگران می توانیم نیازهای اساسی خود مثل نیاز به غذا، مسکن، تحصیل و... را برآورده سازیم. مهارت های ارتباطی رفتارهایی آموخته شده و اکتسابی هستند که برای زندگی اثربخش ضروری می باشند.
ارتباط موثر با دیگران، نیاز به خلاقیت دارد.
انسان با فراگیری شیوه ارتباطی موثر قادر است به حل مسائل و فراهم کردن محیط امن و پر از آسایش بپردازد. با این که برقراری ارتباط به نظر ساده می آید اما در واقع منشاء اصلی سوءتفاهم های فراوان موجود در روابط بین انسان هاست که گاه به ناامیدی،تعارض و درگیری منجر می شود.
آگاهی و ایجاد ارتباط به معنای برخوردهای متفاوت با اشخاص متفاوت است، اما بعضی از مردم در این زمینه دچار گرفتاریهایی میشوند، علت اصلی گرفتاریهای آنها در برقراری ارتباط با یکدیگر،این است که هر کدام به شیوه خود با دیگران ارتباط برقرار میکنند.
هر یک از ما در هر لحظه در شرایط ادراکی ویژه ای به سر می بریم. اگر از شیوه مورد علاقه شخص مخاطب خود استفاده کنید و خود را در سطح دیگران قرار دهید و از زبان آنها برای انتقال نقطه نظرهای خود استفاده نمایید، او به اقدام و خواسته شما پاسخ مثبت خواهد داد و اغلب به نتیجه دلخواه مورد نظر خود یعنی ارتباط موثر خواهید رسید.
مهارت های ارتباطی دارای دو بعد کلامی و غیرکلامی میباشد:
رفتارهای کلامی شامل کلماتی ست که بر زبان می آوریم، شامل جذاب بودن محتوای کلام، تهدید آمیز نبودن آن،قابل فهم بودن کلام و ... است، و باعث تسهیل ارتباط میگردد.برای اینکه در روابط خود موفق شویم باید از کلمات با دقت استفاده کنیم. بیان الفاظ دلپذیر و موزون ، موجب میشود شخص مقابل با متانت به سخن ما گوش فرا دهد. اما عبارتهای مغرضانه و کینه جویانه اغلب خشم فرد دیگر را برمی انگیزد، او را به جبهه گیری دعوت میکند و در نهایت روابط را به دشمنی میکشاند.
اما رفتارهای غیرکلامی دامنه وسیعی از ارتباطات بین فردی انسان ها را در بر می گیرند. این رفتارها علاوه بر این که مکمل گفتار هستند، حالات عاطفی را نیز نشان میدهند . مانند برقراری تماس چشمی مناسب، گوش سپردن به سخن طرف مقابل، لحن نرم و عاری از خشونت، خوشرویی و. . . که شنونده را قادر می سازد تا معنی کلمات را دریابد. آشنایی با مهار تهای ارتباطی غیرکلامی و نقش بسیار مهم زبان بدن، به ما این توانایی را می دهد تا بر تأثیر کلام خود بر دیگران بیافزاییم و ارتباط بهتری با دیگران برقرار کنیم.
موانع برقراری ارتباط موثر
در برون موانعی وجود دارد که باعث محدود کردن ارتباطات ما و ارتباطات صحیح را مختل میسازند. علاوه براین تفاوتهای فرهنگی، قومی، نژادی، خانوادگی نیز از جمله سدهای ارتباطی هستند.موانع درونی یا ذهنی زمانی بوجود میآید که نتوانیم واقعیتهای بیرونی را به همان شکلی که اتفاق میافتد درک کنیم.
هرچه باورها و عقاید و به طور کلی ساختارهای ذهنی ما منعطف تر باشد و بتواند به طور مناسب با شرایط و موقعیتها تغییر کند، به همان میزان احتمال درک واقعی رویدادها بیشتر شده، امکان خطاهای شناختی نیز کمتر خواهد شد. بنابراین هر وقت احساس کردیدکه با یک شخص حقیقی حرف نمیزنید بلکه با تصویری که از او درذهنتان ساخته اید در حال گفت و شنود هستید. چند لحظه درنگ کنید و بیاندیشید که چه عقیدهای در ذهن شما حاکم است؟ آنگاه به ارزیابی و پالایش پندارهای غلط بپردازید، ایده های نادرست را حذف کرده و به جای آن اعتلای برخواسته از منطق و تجربه را بنشانید. پس بکوشید که مردم و امور گوناگون را همان طور که هستند، مشاهده کنید.
سایر موانع ارتباطی عبارتند از:
ارزیابی شتاب زده، نتیجه گیری عجولانه، پیشداوری ، تفکرقالبی و کلیشیه ای ، تعصب، افکار خشک، بزرگنمایی، تعمیم. این مهارت به فرد کمک میکند تا بتواند نظرها ، عقاید، خواستهها ، نیازها و هیجانهای خود را ابراز و به هنگام نیاز از دیگران درخواست کمک و راهنمایی نماید.
برای برقراری ارتباط موثر به نکات زیر توجه کنید :
از پراکنده گویی، پرگویی و مقدمه چینی زیاد بپرهیزیم.
با احترام به دیگران ، احترام به خود را تضمین کنیم.
از سدها و موانع ارتباطی بپرهیزیم.
سعی کنیم موقع صحبت کردن طرف مقابل به چشمهایش نگاه کنیم، تا به او نشان دهیم که به حرفهایش توجه میکنیم.
با ملاحظه رفتار کنیم ، یعنی در رفتارهای خود ادب ، احترام و برخورد منطقی داشته باشیم.
مراقب رفتارهای غیر کلامی خود باشیم.
دوبار گوش کنیم ،یکبار حرف بزنیم.
به دیگران اعتماد ببخشیم.
هنرمندانه سوال بپرسیم.
