این چهارشنبه هم مثل تمام چهارشنبه ها می گذرد اما باید مراقب باشیم تا چشم ها و دست های کمتری آسیب ببینند. چهارشنبه سوری یکی از جشن های رسمی قدیمی ایرانی است که قبل از نوروز، در آخرین شب چهارشنبه سال(سه‌شنبه شب)، برگزار می شود، اما این شب، چند سالی است که به یکی از روزهای پرحادثه و مخاطره آمیز ایرانیان مبدل شده است. بسیاری از والدین با شروع اسفند ماه، از فرط نگرانی و دلهره، مدام در تلاشند تا با توسل به زور و اجبار و یا ترساندن فرزندانشان، آنها را از انجام آتش بازی های مخصوص چهارشنبه سوری برحذر دارند، در حالی که بسیاری از اوقات این شیوه با شکست همراه می شود و حوادث ناخوشایندی به بار می آورد که گاه اثرات آن، نه تنها از چهره، که از خاطرشان نیز پاک نمی شود؛ هر چند که برای برخی نیز این شب، چون شب شومی است که با یاد عزیز از دست رفته ای معنا می شود. برای کاهش بروز حوادث تلخ چهارشنبه سوری و مقابله با خطرات احتمالی آن، کنترل و نظارت مفید خانواده ها و آگاهی بخشی و آموزش مناسب نوجوانان و جوانان از جمله ضروریاتی است که گاه مورد توجه قرار نمی گیرد؛ گویی انگار، فراموش مان می شود که بهترین راه ایمنی، آموزش است و پیش شرط لازم و اساسی آموزش، آگاهی است.
والدین گوش به زنگ باشید.
والدین هوشیار و با درایت، نقش بسیار مهمی در پیشگیری از حوادث چهارشنبه سوری دارند، آنها می توانند کودکان و نوجوانان خود را با خطرات استفاده از مواد مترقبه و محترقه و آسیب های احتمالی این مواد منفجره آشنا سازند. شما والدین گرامی، به یقین می توانید با توجه به توصیه های زیر و اتخاذ تدابیری مناسب، احتمال بروز حوادث تلخ چهارشنبه سوری را کاهش دهید:
آگاهی دهید.
با فرزندان کوچک و یا نوجوانتان خلوتی داشته باشید و در جوی کاملا دوستانه و صمیمانه از تجربیات ناگوار چهارشنبه سوری سالهای قبل، که دیده یا شنیده اید، سخن بگوئید یا این که از آنها بخواهید داستانهایی که راجع به چهارشنبه سوری از دوستان شان شنیده اند، برایتان بازگو کنند. هشدار دهید، هشدار دهید و دوباره هشدار دهید. هشدارهای به موقع والدین در این روزهای حساس سال، نه تنها سودمند و مفید به فایده است و بچه ها را هوشیارترمی کند بلکه آنها را نسبت به عواقب کارشان نیز مطلع می سازد. نهراسید؛ تمامی جزئیات را با توجه به سن و درک کودکتان بازگو کنید.
بهتر است هراز چند گاهی نیز نظر آنها را راجع به این وقایع ناگوار جویا شوید، بهترین روش دریافت اطلاعات از کودک، پرسش از آنهاست مثلا بگوئید:" به نظر شما، علت اصلی تمایل استفاده از مواد مترقبه خطرناک چیست؟"، " بچه ها، این مواد محترقه و منفجره را از کجا و از چه کسانی تهیه می کنند؟" و ...، با استفاده از این ترفند کاملا ماهرانه ، می توانید با یک تیر دو نشان بزنید، هم هشدار خطرتان را به طور تلویحی به فرزندانتان اعلام کرده اید هم این که از تفکرات و باورهای آنان راجع به آتش بازی مرسوم روز چهارشنبه سوری باخبر شده اید و می دانید که میزان خطر پذیری و ریسک انجام این رفتار، در آنها تا به چه حد است. اگر صحبت های آنان بوی نترسی و هیجان بدهد، شک نکنید فرزند شما به طریقی خواهان تجربه این مراسم است پس باید مراتب احتیاط را در نظر داشته باشید تا از رفتارهای تکانشی (رفتارهای بدون فکر و کاملا هیجانی) فرزندتان جلوگیری کنید.
نظارت فراموش نشود.
معمولا، بیشتر کودکان به دور از چشم والدین شان، کبریت، ترقه، مواد محترقه و منفجره را از فروشندگان خریداری کرده و بخاطر ترس افراطی شان، در مکانی به دور از دسترس پدر و مادرهایشان، مخفی می کنند. این مواد به خاطر درجه پایین آتشگیری شان، معمولا زود مشتعل شده و ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به بار آورند. برای اجتناب از این مساله، والدین موظفند درباره عوارض این مواد آتش زا توضیح مفصلی به فرزندانشان بدهند و هم این که، بر رفتار و وسایل فرزندشان و همچنین بر میزان پول توجیبی کودکان و نحوه خرج کردن آن در این روزها، نظارت بیشتر و کاملا دقیقی داشته باشند. خوب است کیف، جیب لباس، کمد اتاق، انباری، زیرزمین و یا هر جایی دیگری که گمان می کنید فرزندتان، آنجا را مکان مناسبی برای پنهان کردن وسایل شخصی اش بداند، مورد توجه داشته باشید تا اگر مواد سوختنی و آتش زایی را مشاهده کردید، سریعتر آنها را از دسترس خارج کنید.
محدودیت تعیین کنید.
استفاده از کبریت و یا مواد آتش زا و سریع الاشتغالی مانند نفت و بنزین را، برای کودکان قدغن کنید و هرگز به آنها اجازه ندهید با برپایی آتش های حجیم و غیر قابل مهار و یا آتش زدن بوته، هیزم، لاستیک، کارتن خالی و امثال اینها، در محیط بسته ای چون پارکینگ های عمومی و یا در مجاورت وسایل نقلیه ، پست های برق، ایستگاه های تقلیل فشار گاز منجر به خطرات جانی و مالی بیشتری شوند، همچنین سعی کنید اشیاء و مواد قابل اشتعال را در محل های روباز و غیرمسقف قرار ندهید، چه بسا با پرتاب فشفه و افتادن آنها بر روی این مواد، ممکن است آتش سوزی های بزرگی اتفاق بیفتد. از سوی دیگر به کودکان تان هشدار دهید که حمل مواد محترقه آتشگیر و انفجاری ،حتی به مقادیری بسیار کم، در جیب، دست و یا کیف شان و...، چقدر مخاطره آمیز است و احتمال آسیب پذیری شان را افزایش دهد.
قانون وضع کنید.
در این ایام با فرزندتان به گفتگو بنشینید، خطرهای احتمالی و بالقوه استفاده از مواد آتش زا و مترقبه را کاملا برایش توضیح دهید، سپس قوانین و چارچوبهای مورد نظرتان را که فرزندتان باید مطابق با آنها رفتار کند را، به او گوشزد و یادآوری کنید. اگر او اعلام همکاری کرد و بر طبق قول و قرارهای مشخص شده، پیش رفت، باید تشویقش کنید و پاداشی را برای او در نظر بگیرید؛ اما اگر او نسبت به هشدارها و قوانین وضع شده بی تفاوت بود و آنها را نپذیرفت، لازم است برای او شرطی بگذارید، بهترین شرط محکم و قاطعانه این است که به او بگوئید: او حق انجام هیچ کار خودسرانه ای را ندارد و در صورت تخطی حتما تنبیه خواهد شد، اما می تواند با حضور و نظارت یک بزرگتر، حال خود شما و یا فرد مورد اعتمادی دیگر، در چارچوبی که او اجازه می دهد از مواد آتش زا استفاده کند و یا به تماشای آنها بنشیند.
هیجان کودکان تان را درک کنید.
شور و شوق آتش بازی چهارشنبه سوری، سطح بالایی از هیجان را در بیشتر کودکان و نوجوانان ایجاد می کند که این خود، برای آنها بسیار لذت بخش و خوشایند است و به همین دلیل، بسیاری از ما والدین ، معمولا نمی توانیم مانع تمایل افراطی فرزندمان نسبت به تجربه این هیجان شویم. پس توصیه می کنیم به جای این که هیجان آتش بازی این شب را، در آنها سرکوب و یا انکار کنید، بهتر است پا به پای آنها شوید تا بتوانید با تعدیل هیجان آنها و مدیریت رفتارشان، شرایط مناسبی را فراهم آورید که چهارشنبه سوری، در عین امنیت و حفظ سلامت، برای شان جذاب و به یادمانی باشد.
مثلا، می توانید در حیاط خانه و یا دم در منزل تان آتشی به پا کنید و یا با شرکت در میادینی که دولت برای مراسم این شب، مشخص کرده است و... ، ولع و اشتیاق فراوان فرزندتان به استفاده از مواد مترقبه را ارضاء نمائید.
مواد آتش بازی بی خطر تهیه کنید.
چه بخواهید چه نخواهید احتمال دارد کودک شما علیرغم میل باطنی تان متمایل باشد به تقلید از بچه محل ها و یا سایر دوستانش، از مواد محترقه و انفجاری استفاده کند. در این شرایط، سخت گیری افراطی نداشته باشید، هیجان و صدای نهیب این مواد برای فرزندتان خوشایند است و بس، به همین دلیل بهتر است در نبایدها و نکن ها زیاده روی نکنید تا فرزندتان جری و مصمم به انجام کارهای پنهانی نشود؛ به کودکتان قول دهید که او را در این مسیر، همراهی اش خواهید کرد اما اجازه ندارد خود شخصا این مواد را خریداری کند. با کودکتان به خرید بروید و از فروشندگانی که مطمئن هستند مواد آتش بازی بی خطر را تهیه کنید. البته مواظب باشید در دام دست فروشان گیر نیفتید.
فشفه های بی خطر اما خطرناک
در این شبها، والدین برای این که مساعد حال کودکانش برخورد کنند سعی می کنند از مواد محترقه کم خطری چون فشفه و ترقه استفاده کنند، اما اگرچه ترقه بازی و فشفشه، در ظاهر بی خطرند، اما اگر به نقاط خاصی ازبدن بخصوص صورت، اصابت کنند، منجر به آسیب دیدگی های شدید و گاه غیر قابل برگشت می شوند. به همین خاطر به هوای بی خطر بودن، احتیاط را کنار نگذارید. مثلا، برای شوخی هم شده، فشفشه و موشک ها را به سمت یکدیگر پرت نکنید، همچنین از پرتاب آنها بر روی پشت بام و بالکن منازل و یا شاخه های درختان، جدا خودداری کنید و یا به هنگام استفاده از فشفشه ، بهتر است دستان تان را باز نگه دارید و یا آن را جلوی صورت تان نگیرید که مبادا دچار سوختگی دست و صورت شوید.
