انقلاب را عمیق تر بخوانید.

چه میزان درباره انقلاب اسلامی اطلاعات دارید، عمق این آگاهی  تا چه حد است انقلاب را از زبان یک دانشمند بخوانید. ایام دهه فجر انقلاب اسلامی،یادآور تلاش های اندیشمندان و متفکران مصلح و متعهدی است که در راه تعمیق اندیشه دینی و احیای تفکر اصیل اسلامی،فداکاری نمودند در دهه های 50-1340 هجری شمسی که دوران تکوین،تکامل و اوج نهضت اسلامی به زعامت امام خمینی(ره)است، در راه تربیت و پرورش نسل جوان و ارتقاء فکری جامعه،از طریق تبلیغ و نشر کتاب و طرح اندیشه های نو اقدام نمودند.یکی از متفکران متعهد، استاد شهید مرتضی مطهری است.
ایشان در طول سه دهه قبل از انقلاب،تلاش وسیع و گسترده ای را برای تربیت نسل جوان و دیگر اقشار جامعه آغاز نمود.شهید مطهری که در اکثر علوم اسلامی مانند فقه،فلسفه،عرفان،تفسیر قرآن،تاریخ اسلام و تشیع تسلّط داشت و با فلسفه و علوم غرب نیز آشنایی عمیق داشت،توانست اندیشه اصیل اسلامی را با زبانی شیوا و بیانی استدلالی مطرح نماید و دانشجویان و طلاب را با سرچشمه های اصیل،معارف اسلامی و برمبنای نیازهای جدید و مقتضیات زمان آشنا سازد.
بدون شک سه نسل از فرزندان متفکر این مرز و بوم که در راه پیروزی انقلاب اسلامی تلاش کردند،از آموزش های عمیق علامه مطهری بهره های فراوان بردند.در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در دی و بهمن 1357،استاد مطهری با طرح محورهای مهم فکری انقلاب،در واقع اصول انقلاب را تبیین نمود و به عنوان یکی از یاران مورد وثوق حضرت امام(ره)به اراده طرح های کاربردی برای آینده پرداخت.نقطه نظرات استاد در زمینه های انقلاب، آزادی،استقلال،عدالت اجتماعی،حفظ ارزش های اسلامی و...که در مقطع پیروزی بهمن 57 توسط شهید مطهری مطرح شده اند،هنوز هم جذاب و راهگشا است
شهید مطهری  را یکی از تئوریسن های انقلاب اسلامی می خوانند اما برای اشنایی با نظریه های این دانشمند بزرگ پیرانون انقلاب اسلامی بهتر است کتاب " پیرامون انقلاب اسلامی را بخوایند.

این کتاب مشتمل بر شش بخش است که با یک شعر و نوشته از استاد شهید درباره امام آغاز شده است: بخش اول: مصاحبه با استاد شهید دو هفته قبل از شهادت بخش دوم: وظائف حوزه های علمیه وظائف اصلی، وظائف فعلی بخش سوم: زنان و انقلاب اسلامی نقش بانوان در تاریخ معاصر ایران، نقش زن در جمهوری اسلامی بخش چهارم: ‌اهداف روحانیت در مبارزات بخش پنجم: آزادی عقیده جلسه اول: فرق و عقیده و اشتباه اعلامیه جهانی حقوق بشر در این باب جلسه دوم: اسلام و آزادی تفکر بخش ششم: یادداشتها اسلام و انقلاب، اقسام انقلاب، انقلاب اسلامی یا اسلام انقلابی؟، انقلاب حقیقی، مسائل حکومت، تعریف حکومت، لزوم و ضرورت حکومت،‌ حق حاکمیت
انقلاب همه جانبه
از دیدگاه شهید مطهری،انقلاب اسلامی یک انقلاب همه جانبه مانند انقلاب صدر اسلام است که شرط پیروزی و تداوم آن،حرکت برای تحقق همه اهداف به صورت منظم و سیستماتیک است.«انقلاب صدر اسلام در همان حال که انقلابی مذهبی و اسلامی بود،در همان حال انقلابی سیاسی نیز بود و در همان حال که انقلابی معنوی و سیاسی نیز بود.انقلابی اقتصادی و مادی نیز بود.یعنی حریّت،آزادی،عدالت،نبودن تبعیض های اجتماعی و شکاف های طبقاتی در متن تعلیمات اسلامی است....مبارزه برای پر کردن شکاف های طبقاتی از تعالیم اساسی اسلام محسوب می شود،اما این مبارزه با معنویتی عمیق توأم و همراه است.از سوی دیگر روح آزادی خواهی و حریّت در تمام دستورات اسلامی به چشم می خورد... »

انقلاب ارزشها
از نقطه نظر استاد مطهری،هدف در انقلاب اسلامی حفظ ارزش ها و اصول است و هیچم دیگری نمی تواند این اصل را خدشه دار سازد.
«انقلاب اسلامی،یعنی راهی که هدف آن،اسلام و ارزش های اسلامی است و انقلاب و مبارزه صرفا برای برقراری ارزش های اسلامی انجام می گیرد و به بیان دیگر در این راه.مبارزه،هدف نیست.وسیله است... ».

آزادی
در تفکر شهید مطهری،تحقق اصل آزادی،یکی از اهداف انقلاب اسلامی است و از ارکان نظام دینی محسوب می گردد.روح آزادی،در تعالیم اسلامی جباری و ساری است و تحت هیچ عنوان نمی توان از این مقوله مهم غفلت نمود.
استاد در سخنرانی مورخ 2/11/57 در دانشکده الهیات می گوید:«من اعلام می کنم که در رژیم جمهوری اسلامی،هیچ محدودیتی برای افکار وجود ندارد و از به اصطلاح کانالیزه کردن اندیشه ها،خبر و اثر نخواهد بود. همه باید آزاد باشند که حاصل اندیشه ها و تفکرات اصیلشان را عرضه کنند. البته تذکر می دهم که این امر سوای توطئه و ریاکاری است.توطئه ممنوع است،اما عرضه اندیشه های اصیل،آزاد...»استاد در فرازی دیگر می گوید:
«در حکومت اسلامی،احزاب آزادند.هر حزبی اگر عقیده غیر اسلامی هم دارد،آزاد است.اما ما اجازه توطئه گری و فریب کاری نمی دهیم.احزاب و افراد در حدی که عقیده خودشان را صریحا می گویند و با منطق خود،به جنگ منطق با می آیند،آن ها را می پذیریم...»

شهید مطهری تنها راه حفظ معارف و اصول را صیانت از اصل آزادی دانسته و می گوید: «من به جوانان و طرفداران اسلام هشدار می دهم که خیال نکنند راه حفظ معتقدات اسلامی،جلوگیری از ابراز عقیده دیگران است.از اسلام فقط با یک نیرو می شود پاسداری کرد و آن علم است و آزادی دادن به افکار مخالف و مواجهه صریح و روشن با آن ها. ».
استاد در تبیین اصل آزادی به دو نوع آزادی اشاره می کند و«آزادی تفکر و آزادی عقیده»را مطرح می نمایند.از دیدگاه ایشان آزادی تفکر ناشی از همان استعداد انسانی بشر است،که می تواند در مسایل بیندیشد.این استعداد بشری حتما باید آزاد باشد.پیشرفت و تکامل بشر در گرو این آزادی است. ولی در زمینه آزادی عقیده باید،عقیده صحیح و برحق را از عقاید باطل و غیرواقعی تفکیک نمود.
-) تحقق اصل«عدالت»در همه ابعاد آن از جمله اهداف انقلاب اسلامی است.بگفته استاد شهید،امام علی(ع)،حکومت را برای اجرای عدالت می خواست و همین شدت عدالت خواهی بالاخره منجر به شهادت آن حضرت در محراب عبادت گردید.از دیدگاه استاد،در خصوص آینده انقلاب اسلامی،یکی از اساسی ترین مسایل،مسئله«عدالت اجتماعی» است.حساسیتی که که اسلام در زمینه عدالت اجتماعی و ترکیب آن با معنویت اسلامی،از خود نشان می دهد،در هیچ مکتب دیگری نظیر و مانند ندارد.استاد در خصوص«عدالت اجتماعی»به قدری حساس است که به عنوان هشدار می گوید:«من تأکید می کنم،اگر انقلاب ما در مسیر برقراری عدالت اجتماعی به پیش نرود،مطمئنا به نتیجه نخواهد رسید و این خطر هست که انقلاب دیگری با ماهیت دیگری جای آنرا بگیرد.اما نکته مهم که باید به آن توجه داشت این است که در این انقلاب،اساس کار بر اخوت اسلامی باید بنا نهاده شود.یعنی آنچه را دیگران با خشونت و فشار تأمین می کنند،در این انقلاب با ملایمت و از روی میل و رضا و برادری انجام می گیرد.

پی نوشت
(1) «پیرامون انقلاب اسلامی،استاد شهید مطهری،انتشارات صدرا،ص 40 و ص 41.»
(2) «همان منبع ص 57»
(3) «منبع بالا،ص 18»
(4) «پیرامون انقلاب اسلامی ص62»